Ermeni ?meselesi", Osmanlı İmparatorluğu`nun son dönemindeBüyük Devletler`le defalarca müzakere etmek zorunda kaldığı birsorundu. İmparatorluğun Ermeni nüfusun yoğun olduğu bölgelerindegayrimüslimlere yönelik şiddet, resmî görevlerde ayrımcılık, hakihlalleri ve asayişsizlik sorunu 19. yüzyılın ikinci yarısından itibarengündemden düşmedi. Berlin Konferansı`yla başlayan farklı raporlar venotalarla devam eden diplomatik girişimler ?mesele"nin çözülmesindeetkili olmadı. II. Meşrutiyet döneminde mebus olan Krikor Zohrab`ın,Avrupa kamuoyunu harekete geçirmek üzere 1913`te Marcel Léartismiyle kaleme aldığı bu kısa metin, imparatorluk tebaası olarakErmenilerin sosyal, iktisadi, kültürel ve hukuki durumlarını da verilerleizah ederken, Ermeni meselesi konusunda yapılması istenenlerin dekapsamlı bir dökümünü sunuyor.Rober Koptaş`ın ?mesele"yi tarihsel bir çerçeveye oturtan ayrıntılısunuşuyla...?Bu inceleme Ermeniler lehinde yazılmıştır. Müslümanlara karşı,Türklere, hatta Kürtlere karşı yöneltilmiş değildir. Ermeni nüfusauygulanan ağır mezalimi gözler önüne sermektedir.Bu kederlendirici tespitler, nefreti körüklemek ve intikam talep etmekiçin yapılmamaktadır. Hepsi tarihî olgulara dayanmaktadır ve buradasadece, gelecek için bunlardan bir ders çıkarmak ve Türkiye`nin Doğuvilayetlerinde herkesin menfaatine olacak daha iyi bir idarenin nihayetkurulmasını sağlamak amacıyla hatırlatılmaktadır."MARCEL LÉART (KRİKOR ZOHRAB)